Regulacja stanu prawnego nieruchomości to zespół czynności mających na celu ujawnienie w księdze wieczystej ogółu praw przysługujących poszczególnym podmiotom w stosunku do tej nieruchomości. W ujęciu technicznym regulację stanu prawnego nieruchomości można zdefiniować jako postępowanie geodezyjno- -prawne zmierzające do ustalenia zasięgu praw rzeczowych poprzez określenie położenia jej linii granicznych. W niniejszym artykule przybliżę Czytelnikom procedury administracyjne oraz przepisy prawa dotyczące regulacji stanu prawnego nieruchomości zajętych pod drogi publiczne.
W celu ujawnienia stanu prawnego nieruchomości prowadzi się księgi wieczyste. Należy domniemywać, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym, natomiast prawo wykreślone nie istnieje. Co do zasady, dla każdej nieruchomości prowadzi się odrębną księgę wieczystą, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Księga wieczysta zawiera cztery działy:
- oznaczenie nieruchomości oraz wpisy praw związanych z jej własnością,
- wpisy dotyczące własności i użytkowania wieczystego,
- wpisy dotyczące ograniczonych praw rzeczowych, wpisy ograniczeń w rozporządzaniu nieruchomością lub użytkowaniem wieczystym oraz wpisy innych praw i roszczeń, z wyjątkiem roszczeń dotyczących hipotek,
- wpisy dotyczące hipotek.
Podstawą oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej są dane z katastru nieruchomości (ewidencji gruntów i budynków). W obowiązującym stanie prawnym, na podstawie § 52 ust. 7 rozporządzenia Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 29 listopada 2013 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. z 2013 r. poz. 1551), tylko wypisy z rejestru gruntów, wypisy z rejestru budynków, wypisy z rejestru lokali, wypisy z kartoteki budynków, wypisy z kartoteki lokali oraz wyrysy z mapy ewidencyjnej organ może opatrzyć klauzulą o treści „Dokument niniejszy jest przeznaczony do dokonywania wpisu w księdze wieczystej”. Zatem nie ma możliwości opatrywania powyższą klauzulą, jak bywało dotąd, wyciągów z wykazów zmian gruntowych. Wyciągi z wykazów zmian gruntowych, sporządzane przez wykonawców prac geodezyjnych w ramach zgłoszonych prac geodezyjno-kartograficznych, mogą być opatrywane wyłącznie klauzulą „Poświadcza się, że niniejszy dokument został opracowany w wyniku prac geodezyjnych i kartograficznych, których rezultaty zawiera operat techniczny wpisany do ewidencji materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego”.
W razie niezgodności danych katastru nieruchomości z oznaczeniem nieruchomości w księdze wieczystej właściwy sąd rejonowy dokonuje na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego sprostowania. Takie sprostowanie może być dokonane także z urzędu, w wyniku bezpośredniego sprawdzenia danych w bazie danych ewidencji gruntów i budynków lub zawiadomienia jednostki prowadzącej operat ewidencyjny.
Właściciel nieruchomości jest obowiązany do niezwłocznego złożenia wniosku o ujawnienie swego prawa w księdze wieczystej. Ponadto sądy, organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego oraz notariusze zawiadamiają sąd właściwy do prowadzenia księgi wieczystej o każdej zmianie właściciela nieruchomości, dla której założona jest księga. W razie otrzymania zawiadomienia sąd z urzędu dokonuje wpisu ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Zawiadomienie o wpisie ostrzeżenia zawiera pouczenie o obowiązku złożenia wniosku o ujawnienie prawa własności w terminie miesiąca od daty doręczenia zawiadomienia. Księgę wieczystą zakłada się na podstawie wniosku zawierającego:
- oznaczenie nieruchomości, miejsce jej położenia, obszar oraz sposób korzystania z niej,
- wszystkich uprawnionych, na rzecz których ma być wpisana własność oraz wskazanie ich adresów,
[ . . . ]
Aby przeczytać artykuł w wersji elektronicznej, musisz posiadać opłaconą PRENUMERATĘ.
