Warunki finansowania nowych inwestycji, szczególnie infrastrukturalnych, przez jednostki samorządu terytorialnego (JST) są od roku znacznie utrudnione. Jednym z większych ograniczeń w nadchodzących latach będzie nowy algorytm obliczania maksymalnego zadłużenia samorządowych budżetów, zastosowany już w projekcie budżetu na rok 2014. Sukces mierzony kilometrami nowo wybudowanych i zmodernizowanych dróg odniosą te gminy i powiaty, które będą realizować politykę budżetową z pełną świadomością nowych szans i wyzwań w tym zakresie.
Nowy, indywidualny wskaźnik zadłużenia zastąpił przepisy, zgodnie z którymi raty kredytów i pożyczek na dany rok, wykup obligacji wraz z odsetkami oraz koszty gwarancji i poręczeń nie mogły być wyższe niż 15% dochodów planowanych w roku budżetowym. Łączna kwota długu na koniec roku budżetowego nie mogła natomiast przekroczyć 60% wszystkich dochodów danej jednostki w roku budżetowym. Zamysłem ustawodawcy wprowadzającego ograniczenia w zakresie zawierania przez JST umów kredytu, pożyczki czy poręczenia jest uchronienie ich przed skutkami nadmiernego zadłużenia, takimi jak utrata płynności finansowej czy egzekucja komornicza z majątku. O nieskuteczności poprzednio obowiązującego sposobu ograniczania zadłużenia może świadczyć przykład powiatu kłodzkiego, który – nie przekroczywszy żadnego z ustawowych limitów – był zmuszony w 2008 r. wdrożyć program naprawczy ze względu na kłopoty z wypłacalnością1. Tymczasem w Dąbrowie Górniczej, mimo że zadłużenie w 2003 r. wyniosło 121% dochodów, a limity zostały przekroczone, nie zaszła konieczność podejmowania nadzwyczajnych środków zaradczych2. Poprzedni system obliczania limitu zadłużenia JST ograniczał możliwości zadłużania się jednostek o dobrej kondycji finansowej oraz pozwalał na nadmierne zadłużanie się jednostek o złej kondycji finansowej, ponieważ nie uwzględniał potencjału dochodowego jednostki.
Zindywidualizowany wskaźnik limitu wielkości zadłużenia
Sposobem na zwiększenie adekwatności limitów i podwyższenie ochrony JST przed nadmiernym zadłużeniem jest zindywidualizowany wskaźnik opierający się na bardziej skomplikowanym algorytmie. Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 157 poz. 1240 ze zm.) wprowadziła koncepcję indywidualnych wskaźników zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego, opartych na nadwyżce operacyjnej. Nowy wskaźnik bazuje na danych z budżetów z trzech lat poprzedzających dany rok budżetowy dla danej jednostki. Artykuł 243 ustawy o finansach publicznych określa, że: „organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić budżetu, którego realizacja spowoduje, że w roku budżetowym oraz w każdym roku następującym po roku budżetowym relacja łącznej kwoty przypadających w danym roku budżetowym:
- spłat rat kredytów i pożyczek, o których mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2–4 oraz art. 90, wraz z należnymi w danym roku odsetkami od kredytów i pożyczek, o których mowa w art. 89 ust. 1 i art. 90,
- wykupów papierów wartościowych emitowanych na cele określone w art. 89 ust. 1 pkt 2–4 oraz art. 90 wraz z należnymi odsetkami i dyskontem od papierów wartościowych emitowanych na cele określone w art. 89 ust. 1 i art. 90,
- potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych poręczeń oraz gwarancji do planowanych dochodów
[ . . . ]
Aby przeczytać artykuł w wersji elektronicznej, musisz posiadać opłaconą PRENUMERATĘ.
